Η ακράτεια ούρων ορίζεται ως μια κατάσταση ακούσιας απώλειας ούρων. Αφορά όλες τις ηλικίες αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή στην τρίτη ηλικία. Θα λέγαμε ότι οι γυναίκες προσβάλλονται περισσότερο αλλά δεν θα έπρεπε να θεωρείται αποκλειστικά γυναικείο πρόβλημα καθώς πολλοί άνδρες αντιμετωπίζουν τα ίδια συμπτώματα.
Δεν είναι νόσος αλλά σύμπτωμα και δημιουργεί εκτός από ιατρικό πρόβλημα και κοινωνικό. Η φυσικοθεραπεία αποτελεί την κύρια θεραπευτική μέθοδο για την αντιμετώπισή της και προτείνεται από διεθνείς οργανισμούς υγείας όπως o International Continence Society και International Organization of Physical Therapists in Women’s Health.
Γνωστές μορφές ακράτειας ούρων που συνήθως παρουσιάζονται στις γυναίκες:
- Ακράτεια μυϊκής υπερέντασης – κατά την προσπάθεια δηλαδή βήχα, φτέρνισμα, γέλιο, άσκηση.
- Ακράτεια επιτακτικού τύπου – η αιφνίδια, έντονη ανάγκη για ούρηση.
- Μεικτή ακράτεια – που περιλαμβάνει των συνδυασμό των 2 παραπάνω τύπων.
- Αντανακλαστική ακράτεια – όταν υπάρχει βλάβη νεύρων που ευθύνονται για τον έλεγχο της κύστης.
- Ακράτεια από υπερπλήρωση της κύστης.
Η ακράτεια στους άνδρες ενώ οφείλεται σε διαφορετικά αίτια από ότι στις γυναίκες οι θεραπευτικές επιλογές είναι παρόμοιες και κάθε μέρα γίνονται όλο και περισσότερο γνωστές.
Γνωστές μορφές ακράτειας ουρών στους άντρες:
- Ακράτεια από προσπάθεια
- Επιτακτική ακράτεια
- Ακράτεια οφειλόμενη σε διαταραχή της λειτουργίας του εξωστήρα
- Ακράτεια οφειλόμενη σε σφιγκτηριακή ανεπάρκεια.
- Μεικτού τύπου ακράτεια (συνύπαρξη ασταθούς κύστης και σφιγκτηριακής ανεπάρκειας)
Η ριζική προστατεκτομή αποτελεί την κύρια αιτία της ακράτειας των ούρων στους άνδρες καθώς 40% των ανδρών αναφέρουν ακράτεια μερικές εβδομάδες μετά την αφαίρεση του προστάτη. Οι περισσότεροι από αυτούς μπορεί να επανακτήσουν τον έλεγχο της ούρησης τους, αρκετοί ωστόσο, δεν θα το καταφέρουν. Το πρόβλημα είναι αυτό που ονομάζουμε ανεπάρκεια του σφιγκτήρα, που μπορεί να συνδυάζεται και με αστάθεια στη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι ο σφιγκτήρας δεν είναι αρκετά δυνατός ώστε να αντέχει στην κοιλιακή πίεση που ασκείται όταν κάποιος βήχει ή φταρνίζεται, με αποτέλεσμα να παρατηρείται απώλεια των ούρων.
Όπως αναφέραμε και πριν η ακράτεια οφείλεται στην απουσία ή καθυστέρηση της αντανακλαστικής σύσπασης του πυελικού εδάφους και του σφιγκτήρα της ουρήθρας. Το πυελικό έδαφος είναι μια σύνθετη μυοσκελετική δομή που αποτελείται από μια ομάδα μυών που υποστηρίζουν παθητικά και ενεργητικά ζωτικά όργανα όπως η κύστη, η ουρήθρα, τα γεννητικά όργανα και το έντερο. Ρόλος των μυών αυτών είναι η στήριξη των οργάνων της πυελού και συμβάλλουν στην εγκράτεια των ούρων και κοπράνων, τη σεξουαλική επαφή και τον τοκετό. Όταν οι μυς αυτοί δεν λειτουργούν σωστά προκαλούν συμπτώματα στην κύστη, το έντερο ή προκαλούν πόνο.
Κύριες αιτίες χαλάρωσης του πυελικού εδάφους:
- Εγκυμοσύνη
- Χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή
- Νευροπάθειες
- Εμμηνόπαυση
- Ορισμένα φάρμακα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Παχυσαρκία
- Καλοήθη υπερπλασία προστάτη
Η φυσικοθεραπεία παίζει σημαντικότατο ρόλο καθώς με συγκεκριμένες ασκήσεις μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των μυών του πυελικού εδάφους με αποτέλεσμα τον καλύτερο έλεγχο της λειτουργίας της κύστης.
Πρόγραμμα επανεκπαίδευσης των μυών του Πυελικού Εδάφους:
- Αντίληψη – συνειδητοποίηση μυών.
- Αποκλειστική σύσπαση-χαλάρωση των μυών του πυελικού εδάφους.
- Λειτουργικές ασκήσεις συνδυασμένες με φόρτιση από άλλες μυϊκές ομάδες.
- Ενσωμάτωση της δραστηριότητας μυών στη καθημερινή λειτουργία.
Βιβλιογραφία
Baessler et al (2008). Pelvic Floor Re-education, principles and practice.
Jill Mantle, Jeanette Haslam, and Sue Barton (2004). Physiotherapy in Obstetrics and Gynaecology.
http://www.ics.org/ . International Continence Society.
http://www.ioptwh.org/. International Organization of Physical Therapists in Women’s Health.
