Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο αποτελεί τη σημαντικότερη αίτια αναπηρίας και την τρίτη αίτια θανάτου παγκοσμίως. Το ΑΕΕ συμβαίνει όταν η ροή του αίματος στον εγκέφαλο ελαττώνεται η διακόπτεται απότομα με αποτέλεσμα τα εγκεφαλικά κύτταρα να νεκρώσουν.
Αν το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο συμβαίνει λόγω αιμορραγίας κάποιου αγγείου τότε λέγεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ αν το επεισόδιο οφείλεται σε απόφραξη ενός αγγείου τότε ονομάζεται ισχαιμικό. Τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι πιο συχνά και αποτελούν το 85% του συνόλου των επεισοδίων.
Κλινική εκτίμηση ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
Πολύ σημαντικός παράγοντας στην αντιμετώπιση ενός ΑΕΕ είναι η έγκυρη διαπίστωση των συμπτωμάτων, για το λόγο αυτό είναι σημαντικό αυτό να γνωρίζουμε ποια είναι αυτά.
- ΠΡΟΣΩΠΟ: Μπορεί ο άνθρωπος να γελάσει? Έχει χαλαρώσει/κρεμάσει το στόμα ή το μάτι του;
- ΧΕΡΙΑ: Μπορεί ο άνθρωπος να σηκώσει και τα δυο του χέρια;
- ΟΜΙΛΙΑ : Μπορεί ο άνθρωπος να μιλήσει καθαρά και να καταλάβει τι του λέτε;
Άλλα σημάδια μπορεί να είναι η ζαλάδα, η απώλεια όρασης, ο πονοκέφαλος και η δυσκολία πρόσληψης φαγητού ή υγρών.
Τα συμπτώματα μετά από ένα Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο εξαρτώνται από το σημείο και την έκταση της βλάβης στον εγκέφαλο. Η πιο συχνή εικόνα ενός ανθρώπου που υπέστη ΑΕΕ είναι η παράλυση της μισής πλευράς τους σώματος, η οποία μπορεί να είναι είτε μερική(ημιπάρεση), είτε πλήρης(ημιπληγία). Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι η διαταραχή της ομιλίας, η δυσκολία στην κατάποση, οι διαταραχές στην όραση αλλά στην ακοή και άλλα.
Η αποκατάσταση θα πρέπει να ξεκινά αμέσως με την είσοδο του ασθενούς στο νοσοκομείο, η οποία περιλαμβάνει αναπνευστική φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία άνω/κάτω ακρών και τοποθέτηση του ασθενούς σε σωστή θέση και στάση στο κρεβάτι.
Η κυρίως αποκατάσταση του ασθενούς γίνεται με την συνεργασία του νευρολόγου ιατρού και των θεραπευτών (φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές) αλλά και με άλλους επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου όπως κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους με στόχο την επανένταξη του ασθενούς στο φυσιολογικό τρόπο ζωής. Η αποκατάσταση μετά από ένα Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο είναι μεγάλης σημασίας ώστε να μειωθεί ο βαθμός αναπηρίας και είτε να διατηρηθεί η υπάρχουσα κινητικότητα, είτε να βελτιωθεί ο βαθμός αυτοεξυπηρέτησης καθημερινών δραστηριοτήτων του ασθενούς.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στο Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο
Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αποκατάστασης είναι η νευρολογική φυσικοθεραπεία, η οποία στοχεύει στη διόρθωση, όσο είναι δυνατόν, των νευρομυϊκών λειτουργιών και στη δραστηριοποίηση των χαμένων ικανοτήτων. Η χρονική στιγμή έναρξης του προγράμματος αποκατάστασης παίζει σημαντικότατο ρόλο καθώς όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η αποκατάσταση, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει ο ασθενής να επανακτήσει τις δραστηριότητες του.
Η πορεία αποκατάστασης ενός ασθενούς δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς και για αυτό ύστερα από σωστή αξιολόγηση των λειτουργικών και νευρολογικών ελλειμμάτων, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας που πρέπει να ακολουθήσει ο ασθενής.
Σε αυτό το στάδιο της φυσικοθεραπείας δίνεται σημασία στην επανεκπαίδευση της καθιστής θέσης και μετέπειτα στην ενδυνάμωση του κορμού και του υγιούς μέρους του σώματος. Συγχρόνως γίνεται προσπάθεια δραστηριοποίησης του ημίπληκτου μέρους με στόχο την σωστή καθιστή θέση χωρίς βοήθεια.
Έχοντας ως μακροχρόνιο στόχο την επανεκπαίδευση της βάδισης, αρχικά δίνεται έμφαση στις ασκήσεις του κάτω άκρου με σκοπό την προετοιμασία του ημίπληκτου κάτω άκρου ώστε να μπορεί να δεχθεί βάρος στην αρχική όρθια στάση του σώματος.
Ακολουθούν ασκήσεις ισορροπίας στην όρθια θέση και στη συνέχεια, εφόσον ο ασθενής είναι σε θέση να στέκεται όρθιος, μπορεί να ξεκινήσει η επανεκπαίδευση της βάδισης.
Σταδιακά μπορεί να γίνεται προσπάθεια για το ανέβασμα και κατέβασμα στην σκάλα.
Τέλος, ο φυσικοθεραπευτής στοχεύει στη λειτουργική αποκατάσταση του άνω άκρου με έμφαση στις λεπτές κινήσεις του χεριού.
Μέθοδοι Φυσικοθεραπείας στο Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο
Υπάρχουν διάφορες φυσιοθεραπευτικές μέθοδοι οι οποίες ακολουθούνται από φυσικοθεραπευτές όπως αυτή της “Bobath” ή του “Car and Shepherd”.
Η νευρολογική φυσιοθεραπευτική προσέγγιση που συνήθως εφαρμόζεται στα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια είναι αυτή της “Bobath”, όμως μερικοί φυσικοθεραπευτές μπορεί να εφαρμόσουν είτε μόνο μια τεχνική, είτε μια μίξη από διαφορετικές προσεγγίσεις ανάλογα τον ασθενή και τι του ταιριάζει καλυτέρα.
Τέλος, πολύ σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη των στόχων του ασθενούς είναι η στενή και η σωστή συνεργασία του φυσικοθεραπευτή και των συγγενών του πάσχοντος.
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Carr,J. and Shepherd, R. (2003) Stroke Rehabilitation – Guidelines for Exercise and Training to Optimize Motor Skill. Elsevier Science Limited
- Pollock, A., Baer,G., Langhorne, P., Pomeroy, V. (2008) Physiotherapy Treatment Approches for Stroke. 39, p.519-520.
- Raine, S., Meadows, L., Lynch-Ellerington, M. (2009) Bobath Concept – Theory and Clinical Practice in Neurological Rehabilitation. Wiley-Blackwell.
- Langhammer, B. (2000) Bobath or Motor Relearning Programme? Acomparison of two different approaches of physiotherapy in stroke rehabilitation: a randomized controlled study. Clinical Rehabilitation, 14, p.361-369
- UK Stroke Association. About Stroke. Available: http://www.stroke.org.uk/. Last accessed 18th Feb 2015.
- Λογοθετης, Ι. και Μυλωνας, Ι. (2004) Νευρολογια Λογοθετη. University Studio Press
